Prawo wymienia przeszkody, które uniemożliwiają zawarcie małżeństwa w pewnych okolicznościach lub przez pewne osoby. Jeżeli mimo istnienia takich przeszkód małżeństwo zostaje zawarte, wówczas można żądać jego unieważnienia.

Przede wszystkim związku małżeńskiego nie może mężczyzna, który nie ukończył lat osiemnastu. Kobieta, która ukończyła lat szesnaście, a nie ukończyła lat osiemnastu, może zawrzeć związek małżeński wyłącznie w przypadku, jeżeli wcześniej uzyska zezwolenie sądu opiekuńczego.

Unieważnienia małżeństwa z powodu braku wieku mogą żądać oboje małżonkowie, przy czym mąż nie może żądać unieważnienia małżeństwa z powodu braku przepisanego wieku, jeżeli kobieta zaszła w ciążę. Małżonkowie nie mogą również żądać unieważnienia małżeństwa po osiągnięciu przez nich odpowiedniego wieku.

Również niedorozwój umysłowy i choroba psychiczna powodują, że osoba nimi dotknięta nie może zawrzeć związku małżeńskiego. Jednak w przypadku, gdy stan zdrowia takiej osoby lub stan jej umysłu nie zagraża małżeństwu ani zdrowiu przyszłego potomstwa chory może uzyskać zgodę sądu na zawarcie małżeństwa. Nie może jednak uzyskać zgody sądu na zawarcie małżeństwa osoba ubezwłasnowolniona całkowicie.

Pokrewieństwo i powinowactwo w linii prostej także stanowi przeszkodę do zawarcia małżeństwa. Nie mogą ze sobą zawrzeć związku małżeńskiego krewni w linii prostej, rodzeństwo oraz powinowaci w linii prostej (zięć – teściowa, synowa –teść, pasierb-macocha, ojczym – pasierbica). Pozew o unieważnienie takiego małżeństwa może złożyć każda osoba, która ma w tym interes prawny.

Żądać unieważnienia małżeństwa może również osoba, która zawarła związek małżeński pod wpływem błędu co do tożsamości drugiego małżonka, działała pod wpływem bezprawnej groźby lub w stanie wyłączającym świadome wyrażenie woli – np. w stanie po zażyciu narkotyków.

Podstawą do uznania nieważności małżeństwa jest również sytuacja w której dochodzi do zawarcia związku małżeńskiego z osobą, która już pozostawała w związku małżeńskim. Jest to przestępstwo bigamii określone w art. 206 ustawy kodeks karny./ŁK