Spadkodawca w drodze testamentu może swobodnie rozporządzić swoim majątkiem, całkowicie pomijając osoby dla niego najbliższe i do spadkobrania powołać osobę obcą. Ustawodawca uznał, iż w takiej sytuacji interesy najbliższych członków rodziny winny podlegać ochronie prawnej – czemu służy instytucja zachowku.
Wydziedziczenie stanowi instytucję prawa spadkowego, na mocy której spadkodawca pozbawia osobę uprawnioną (małżonka rodziców lub zstępnych) prawa do zachowku. Spadkodawca może wydziedziczyć spadkobiercę tylko i wyłącznie w drodze testamentu,
z przyczyn ściśle określonych w art. 1008 k.c., tj. w sytuacji gdy uprawniony do zachowku:
1)wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego,
2) dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci,
3)uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.
Należy wskazać, iż z treści testamentu powinna wynikać przyczyna, z powodu której dana osoba została wydziedziczona. Spadkodawca nie może wydziedziczyć uprawnionego
do zachowku, jeżeli mu przebaczył. Jeżeli w chwili przebaczenia spadkodawca nie miał zdolności do czynności prawnych, przebaczenie jest skuteczne, gdy nastąpiło z dostatecznym rozeznaniem.
Istotnym jest, iż wydziedziczenie nie pozbawia zstępnych wydziedziczonego prawa
do zachowku. Powyższe oznacza, iż w sytuacji gdy np. rodzic wydziedziczy swoje dziecko, które także posiada własne dziecko, prawa do zachowku pozbawione jest tylko i wyłącznie dziecko, nie zaś dalszy zstępny (wnuk)./AK